Devlete vergi borcu olanların isimlerinin açıklanacağına dair kararın ardından Gelir İdaresi Başkanlığı hızlı bir şekilde harekete geçti. İlk olarak “vergi yüzsüzleri” olarak adlandırılan mükelleflerin listesi, kurumun resmi internet sitesinde yayımlandı. Gelir İdaresi’nin açıklamasında, “5 milyon TL’yi aşan vergi ve ceza borcu bulunan mükelleflerin listesi ile 1/6/2023 ile 31/5/2024 tarihleri arasında kesinleşen ve toplam tutarları 5 milyon TL’yi aşan tarhiyatlara ilişkin liste kamuoyunun bilgisine sunulmuştur” ifadelerine yer verildi.Vergi borcu olanların listesi1 Haziran 2023 ile 31 Mayıs 2024 tarihleri arasında kesinleşen ve toplam miktarı 5 milyon TL’yi aşan tarhiyatlar listesi (Mükellef/Vergi borcu)1- Yurtpet Akaryakıt Ltd. Şti. – 1.265.539.269 TL2- Mir Kıym. Mad. ve Tai. Ltd. Şti. – 740.699.196 TL3- Ospet Petrolcülük – 603.831.261 TL31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla vadesi geldiği halde 30 Eylül 2024 tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan ve 5 milyon TL’yi aşan borçlu mükellefler listesi1- Türktab Tütün Mamülleri A.Ş – 3.023.325.428 TL2- Uluslarası Akaryakıt Dağıtım Ltd. Şti. – 2.449.525.198 TL3- Enkad İnşaat Metal Ltd. Şti. – 2.255.026.863 TL
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “kesinleşen tarhiyatlar” listesinde toplam 2.464 mükellefin yer aldığını ve bu kişilerin kesinleşen vergi ve ceza tutarının 53 milyar lira olduğunu açıkladı. Şimşek, bu mükelleflerden 419’unun gerçek kişi, 2.045’inin ise tüzel kişi olduğunu belirtti. Listede yer alan mükelleflerin 299’unun faal olduğunu ve toplam mükelleflerin yüzde 12,1’ini oluşturduğunu ifade etti. Faal mükellefler için kesinleşen vergi ve ceza tutarının 6,3 milyar lira olduğunu kaydetti. Bakan Şimşek, bu listeyi “vergi borçlusu” olarak adlandırmanın yanıltıcı olabileceğini vurgulayarak, listedeki mükelleflerin vergi beyanlarında eksiklikleri olan, hiç beyanname vermeyen veya haksız yere vergi iadesi alan kişilerden oluştuğunu aktardı. Kesinleşen tarhiyatların ödenmiş olmasının açıklamaya engel olmadığını belirten Şimşek, “Bu nedenle diğer borçlu listesiyle karıştırılmamalıdır” dedi. Ayrıca, listede yer alan mükelleflerin çoğunun gerçek faaliyeti bulunmadığına dikkat çekerek, 1.752’sinin sahte belge düzenleme ve vergi kaçırma amacıyla kurulmuş işletmeler olduğunu ifade etti. Bu tür işletmelerin kesinleşen vergi ve ceza tutarının 42,9 milyar lira olduğunu, bunun da ilan edilen toplam tutarın yüzde 81,1’ine tekabül ettiğini söyledi. Şimşek, bu işletmelerin çoğunun iflas etmiş veya hiçbir mal varlığı bulunmadığını ve genellikle sahte kimliklerle kurulduğunu belirtti. Bu tür işletmelerin amacına ulaştıktan sonra kaybolduğunu sözlerine ekledi.
Sahte belge düzenleyerek haksız kazanç elde eden işletmelerle mücadele amacıyla çeşitli yasal düzenlemeler yaptıklarını, ancak bazı yasaların Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildiğini belirten Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bu duruma rağmen yeni yasaların çıkarıldığını ve bazı düzenlemelerin onaylandığını açıkladı. Kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında, sahtecilik yapan mükellefleri tespit etmek için yapay zeka teknolojilerinden faydalandıklarını belirten Şimşek, TÜBİTAK Yapay Zeka Enstitüsü ile bir proje başlattıklarını ifade etti. Bu proje sayesinde, sahte belge düzenleme ve haksız iade talep etme riski yüksek olan mükelleflerin tespitinin çok kısa sürede yapılabileceğini vurguladı. Şimşek, “Artık devletten haksız iade almak veya sahte belge düzenlemek amacıyla kurulan işletmeleri, çok sayıda veriyi yapay zeka ile analiz ederek hızlıca tespit edebileceğiz. Bu mükellefiyetleri derhal kapatabileceğiz. Böylece hem dürüst mükellefleri hem de kamunun menfaatini koruyacağız” değerlendirmesinde bulundu.
Şimşek, ikinci listede ise 31 Aralık 2023 itibarıyla vadesi geldiği halde 30 Eylül’e kadar ödenmemiş, tutarı 5 milyon lira ve üzerinde olan vergi ve cezalara ilişkin açıklama yapılacağı bilgisini vererek, şöyle konuştu: “Bu listedeki mükellef sayısı 36 bin 806’dır. Bunların 7 bin 948’i gerçek, 28 bin 858’i tüzel kişi. Bu mükelleflerin 4 bin 807’si faal ve toplam mükellef sayısının yüzde 13,1’ini oluşturuyor. Terk mükellef sayısı ise 31 bin 999. Bu mükelleflerin vadesi geçtiği halde ödenmemiş vergi ve cezalarının toplamı 914,9 milyar lirayı buluyor. Faal mükelleflerin toplam borç tutarı 113,8 milyar lira, toplam borç içindeki oranı da yüzde 12,4. Terk mükelleflerin borç tutarı ise 801,1 milyar liradır. Bakın, vergi borçlusu olarak açıklayacağımız 36 bin 806 mükellefin 30 bin 696’sının borcunun tahsil kabiliyeti yok. Vadesi geçtiği halde ödenmemiş vergi ve cezaların toplamı 914,9 milyar lira ancak tahsil kabiliyeti olmayan alacak tutarı da 812,8 milyar lira. Bu alacakların yüzde 88,8’inin tahsilat imkanı bulunmuyor. Bunlar çok uzun yıllara dayanan borçlar.” Bu alacakların neden tahsil edilemediğine de açıklık getiren Şimşek, “Bu mükelleflerin ya da kanuni temsilcilerinin mal varlığı bulunmuyor. Haklarında tüm yasal işlemler yapılmış ancak alacaklar tahsil edilemiyor. Bunlar zaman aşımına uğramadığı sürece devletin yasal kayıtlarında yer alıyor. Zaman zaman da tahsilat tahakkuk oranları konusunda eleştirilere neden oluyor.” ifadelerini kullandı.
Bakan Şimşek, vergi alacaklarının tahsili konusunda da titizlikle çalıştıklarını belirterek, şunları kaydetti: “Devletin en önemli gelir kaynağı vergiler. Bu nedenle zamanında ödenmesi son derece önemli. Vergi borcunu ödemeyenler hakkında tüm icra takiplerini yapıyoruz. İyi niyetli olup borcunu ödemede zor duruma düşen mükelleflerimize de taksitlendirme yoluyla yardımcı oluyoruz. Çalışan, üreten ancak borçlarını ödemede çok zor duruma düşen mükelleflerimiz olabiliyor. Tahsil kabiliyeti olan 113,8 milyar lira için vergi dairelerimiz tüm mükelleflerle görüşüyor, borçlarını ödemeleri konusunda gerekli kolaylıkları sağlıyor.” dedi.
